मला समजलेली 'द दा विंची कोड' कादंबरी

 मला समजलेली 'द दा विंची कोड' कादंबरी

'द दा विंची कोड' अजित ठाकूर यांनी अनुवादित केलेली आणि मूळ लेखक डॅन ब्राऊन यांनी लिहिलेली एका विचित्र आणि तरीही अर्थपूर्ण घटनांची फोड करणारी कादंबरी. संपूर्ण कादंबरीमध्ये एकमेकांममध्ये गुंतलेल्या आणि लागोपाठ घडणाऱ्या घटना सांगितल्या आहेत. या सर्वच घटना हळूहळू एका अतिप्राचीन आणि अबाधित सत्याकडे बोट दाखवतात.

आपल्याला सर्वसाधारणपणे माहीत असणारे जे विविध धर्म आहेत त्यातलाच एक म्हणजे ख्रिश्चन धर्म. सर्वसामान्य लोकांच्या दृष्टितकोणातून बघायचे झाले तर; 'चर्चमध्ये जाऊन येशू ख्रिस्ताची प्रार्थना करतात ते ख्रिश्चन!' मात्र ज्याप्रमाणे आपल्या हिंदू धर्मात अनेक विचार आहेत; आणि आपण सहस्त्र कोटी देवांमधील आपल्याला स्वीकार असणाऱ्या देवाची ज्याप्रमाणे पूजा करतो त्याप्रमाणे ख्रिश्चन धर्मामध्ये देखील 'देवत्व' या संकल्पनेच्या बाबतीत वेगळ्या विचारसरणीचे किंवा प्रार्थना करणारे लोक आहेत.

असेच काही ख्रिश्चन हे 'स्त्री देवते'ला मानणारे देखील आहेत. हे लोक निसर्गाला आणि प्रामुख्याने 'स्त्रियांच्या प्रजननक्षमते'ला पवित्र मानतात आणि त्याची आराधना करतात. अशा लोकांना (#Wicca) विक्का धर्मीय असे देखील म्हंटले जाते. ख्रिश्चन धर्मामध्ये (#whitchcraft) विचक्राफ्ट मानणारे असे हे लोक आहेत असे मानले जाते. (#whitchcraft) विचक्राफ्ट याकडे फारच नकारात्मक दृष्टिकोनातून बघितले जाते. विक्का पंथ येशू ख्रिस्ताच्या जन्मआधी म्हणजेच ख्रिस्त पूर्व हजार एक वर्षांपासून प्रचलित आहे. हे लोक प्रार्थना करताना (#pentacle) पेंटॅकल या चिन्हाचा वापर करतात. (हे चिन्ह चांदणी सारखे दिसते.) दुर्दैवाने या चिन्हाचा वापर 'सैतानाची पूजा' करताना केला जातो ही सर्वसामान्य वंद्यता आहे. मात्र पेंटॅकल म्हणजे (#paganus) पॅगॅनस हा लॅटिनमधला शब्द असून निसर्गपूजेच्या जुन्या पारंपरिक विचारांना मानणाऱ्या लोकांचे हे चिन्ह आहे; असे ही मानतात. साधारणपणे असे निसर्गपूजन करणारे लोक खेडवळ असल्याने आणि अशा अत्यंत आदिवासी किंवा खेडवळ लोकांबद्दल शहरी लोकांच्या मनात एक प्रकारची भीती असल्याने यांना दुष्ट खलनायकी विचाराचे लोक असे समजतात.

ज्यावेळी कोणताही धर्म अस्तित्वात नव्हता त्यावेळी केवळ निसर्गाला देव मानण्यात येत होते. त्यावेळी जगाचे केवळ दोन भाग होते. स्त्री आणि पुरुष; आणि स्त्री आणि पुरुष या दोन्ही शक्ती 'सम शक्ती' म्हणून मान्यता पावलेल्या होत्या. (#pentacle) पेंटॅकल चिन्ह म्हणजे जगातील अर्ध्या भागाचे म्हणजे 'स्त्री शक्ती'चे किंवा 'पवित्र स्त्रीत्वाचे' किंवा 'दैवी शक्ती'चे चिन्ह आहे. 'शुक्राची चांदणी' जी (#pentacle) पेंटॅकल प्रमाणे दिसते तिला 'व्हीनस देवते'चे प्रतीक मानली जाते. दुर्दैवाने आजही अनेक परदेशी भयचित्रपटांमधून या चिन्हाचा वापर सैतानी शक्तीशी केला जातो. कदाचित (#Wicca) विक्का पंथाला मानणारे लोक तुलनात्मक संख्येने कमी असतील किंवा ते आदिवासी/अत्यंत खेडवळ असल्याने आपले विचार नीट मांडू शकत नसतील किंवा दुर्दैवाने (#Wicca) विक्का पंथाचे विचार आजच्या ख्रिश्चन सामाजिक मानसिकतेमध्ये स्वीकारार्हय नसतील किंवा इतर कोणत्याही कारणांमुळे असेल पण हे चिन्ह बदनाम आहे; हे खरे आहे.

(#Wicca) विक्का प्रमाणेच 'ओपस डाय' म्हणजे परमेश्वराच्या कार्याचा संदेश देणारा पंथ देखील आहे. या पंथाला मानणारे लोक परमेश्वराचे कार्य म्हणजे शुद्धतेची शपथ घेणे, स्वतःच्या उत्पन्नाचा दहा टक्के भाग देवाला देणेे आणि स्वतःला चाबकाचे फटके मारून आणि खिळे टोचून दुःख करून घेणे असे मानतात. स्वतःला दुःख दिल्याने पापशुद्धी होते असे ते मानतात. असे म्हंटले जाते की या पंथाच्या लोकांचा स्त्रियांकडे बघण्याचा दृष्टिकोन अगदी जुनाट मध्ययुगीन आहे. या पंथातील स्त्री कर्मचाऱ्यांना कुठलाही मोबदला न देता पुरुषांचे मठ साफ करायला लावतात. स्त्रिया लाकडी जमिनीवर झोपतात तर पुरुषांना गाड्या असतात. स्त्रियांना स्वतःला जास्तच शारीरिक यातना करून घ्याव्या लागतात. खरे तर स्त्री आणि पुरुष हे निसर्गतःच समान पातळीवर असूनही 'ओपस डाय' पंथाला मानणारे स्त्रीला दुय्यम किंबहुना अत्यंत खालच्या दर्जाची वागणूक देतात. सध्याच्या ख्रिश्चन धर्मीय लोकांमध्ये 'ओपस डाय पंथाला मानणारे लोक जास्त असावेत आणि ते विविध क्षेत्रांमध्ये मोठ्या हुद्यावर किंवा प्रचंड श्रीमंत असावेत असा कयास आहे. त्यामुळे 'ओपस डाय' पंथ हा आज जास्त प्रमाणात स्वीकारला जातो; असेही म्हणतात.

'द दा विंची कोड' या कादंबरीमध्ये (#Wicca) विक्का आणि 'ओपस डाय' या दोन पंथांमधील विचारसरणी आणि त्यामुळे होणारा संघर्ष सांगितला आहे. (#Wicca) विक्का पंथामधील एका रहस्याचा मागोवा घेणाऱ्या आणि सांकेतिक चिन्हांचा अर्थ शोधणाऱ्या तज्ञाचा रोमांचकारी प्रवास म्हणजे 'द दा विंची कोड'! 'लिओनार्दो दा विंची' या इटालियन महान चित्रकाराने 'लास्ट सप्पर' हे चित्र काढले त्याचा एक वेगळाच अर्थ या कथेमध्ये कल्पित केला आहे. म्हणूनच या कादंबरीचे नाव 'द दा विंची कोड' असे आहे.

प्रामुख्याने (#Wicca) विक्का पंथ हा (#whitchcraft) विचक्राफ्ट म्हणजेच 'सैतानाला मानणारा पंथ' नसून 'स्त्रीत्वाचा आदर' करणारा आणि निसर्गातील समानता राखणाऱ्या 'स्त्री' ला 'देवता' मानणारा ख्रिस्त पूर्व काळातील पंथ आहे; आणि या पंथाला मानणाऱ्या लोकांनी ख्रिस्त पूर्व काळापासून या पंथातील बहिष्कृत देवी 'मेरी मॅगडालीन'च्या अस्थी लपवून ठेवल्या आहेत; असे मानले जाते. येशू ख्रिस्त हा देव नसून 'मर्त्य मानव' होता आणि त्यामुळे त्याच्या आयुष्यात देखील सर्वसामान्य घटना घडल्या होत्या आणि त्या कहाण्या येशू ख्रिस्ताला 'देव' या संज्ञेमध्ये अडकवण्या अगोदर प्रचलित होत्या. त्या कहाण्यांच्या अनुषंगाने काही पुरावे आणि कागदपत्रे देखील होती. देवी 'मेरी मॅगडालीन'च्या अस्थी आणि ख्रिस्त पूर्व काळातील येशूला 'मर्त्य मानव' म्हणणारे पुरावे आणि कागदपत्रे या सर्वांना सांभाळून ठेवलेल्या जागेच्या खुणेचा 'कोड' चा मागोवा घेणारी आणि त्याअनुषंगाने अंगावर रोमांच उभे करणारी कथा या कादंबरीमध्ये चितारली आहे.

प्रास्ताविकाच्या पहिल्या शब्दापासून सुरू होणारी ही कादंबरी शेवटपर्यंत आपल्याला एका जागी खिळवून ठेवते. जसजसे आपण शेवटाकडे येतो तसे आपल्या लक्षात येते की 'स्त्रीत्व' किती आदरणीय आहे आणि 'प्रजनन शक्ती' बाळगणारी आणि 'निसर्गाचा समतोल सांभाळणारी स्त्री' ही खरोखरच किती आदराची आणि सन्मानाने वागवण्याची व्यक्ती आहे. खरोखरच संपूर्ण जगातील समाजाचे हे दुर्दैव म्हणावे का की या दिव्य शक्तिमधील 'दैवत्वाचा' आदर तर सोडाच पण स्त्रीला अत्यंत अपमानास्पद वागणून देऊन तिला दुय्यम स्थान दिले जाते(?)!